"Ελβετίδα" ετών 7

Εφτά χρόνια! Τόσα κλείσαμε μόλις πριν λίγες ημέρες ως κάτοικοι Ελβετίας. Το περιμέναμε; Όχι! Τουλάχιστον όχι εκείνον τον Νοέμβριο που το πήραμε απόφαση. "Για την εμπειρία, έτσι για κανά - δυο χρόνια θα πάμε" αυτό λέγαμε και αυτό πιστεύαμε. Πού να φανταζόμασταν όμως όλα όσα μας επιφύλασσε η μοίρα. Και έτσι, όσο περνούσαν οι μήνες και τα χρόνια, τόσο η διαμονή μας φάνταζε πιο μακρά.

Εφτά χρόνια! Και ακόμα νιώθω ένα μείγμα οικειότητας αλλά και έκπληξης. Θαλπωρής αλλά και ξενιτιάς. Δεν είναι εύκολη χώρα η Ελβετία. Να μου πεις, ποια είναι εύκολη όταν δεν είναι η δική σου και όταν δεν έχεις και κανέναν. Η Ελβετία όμως έχει θεωρώ έναν διαφορετικό βαθμό δυσκολίας σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες (χώρες μακρινές εννοείται τις εξαιρώ από την σύγκριση): είναι και δεν είναι στην Ευρώπη (ως μη-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης), μεγάλο μέρος του πληθυσμού της δεν ομιλεί την πιο διαδεδομένη, ευρωπαϊκή γλώσσα (ναι, την αγγλική) και οι συνθήκες διαβίωσης είναι πολύ διαφορετικές. Ναι είναι μία πολύ προηγμένη χώρα, με υψηλό επίπεδο διαβίωσης, με απαράμιλλη ομορφιά και ζηλευτή οργάνωση, αλλά τόσο διαφορετική από τον Ευρωπαϊκό νότο και τόσο ξεχωριστή (με ότι αυτό συνεπάγεται).

Έτσι, σε αυτό το μέρος της Ευρώπης δεν μπαίνει όποιος θέλει, δεν παραμένει όσο θέλει, δεν εργάζεται όποτε θέλει και δεν κατοικεί όπου θέλει. Χαρτιά, έλεγχοι, πιστοποιήσεις, άδειες παραμονής, άδειες εργασίας... Όλα υπόκεινται στον κρατικό έλεγχο. Ο εργοδότης σου αιτείται της άδειας εργασίας σου και το εκάστοτε καντόνι είναι αυτό που θα αποφασίσει αν θα την κάνει δεκτή και υπό ποιες προϋποθέσεις. Ακόμα και τα πιο απλά πράγματα που θεωρούμε ως δεδομένα στην υπόλοιπη, ενωμένη Ευρώπη (όπως να παραγγείλεις βιβλία από το amazon ή να αγοράσεις την αγαπημένη σου μάρκα μαγιονέζας) μπορεί να γίνουν πολύπλοκα, πολύ συχνά ακριβότερα (λόγω των δασμών) -μέχρι και παράνομα! Προστατεύονται άλλωστε τόσο τα ελβετικά προϊόντα που την αγαπημένη σου μαγιονέζα την έχει αντικαταστήσει η τοπική tomy, την οδοντόκρεμά σου απλά δεν την έχουν ξανακούσει και η Betty Bossi είναι η βασίλισσα του σούπερ - μάρκετ. Και δεν μιλάμε μόνο για τα παραδοσιακά προϊόντα (όπως το τυρί και η σοκολάτα) αλλά και για ευρέως διαδεδομένα που οι Ελβετοί έχουν αντικαταστήσει με δικές τους, τοπικές εταιρείες ή επιφορτίζουν τις εισαγωγές με δασμούς (για το κρέας, το λάδι , τα γαλακτοκομικά ή το αλκοόλ για παράδειγμα) οπότε γίνεται πολύ πιο περιοριστική και ενίοτε ασύμφορη η αγορά τους.

Σε αυτό το μέρος της Ευρώπης μιλούν 4 γλώσσες αλλά συνήθως όχι την αγγλική. Με τις νέες γενιές και στα πιο τουριστικά - διεθνή μέρη να έχεις μεγαλύτερες πιθανότητες αλλά και πάλι μικρές. Έτσι, διαλέγεις και παίρνεις... ελβετο-γερμανικά (γιατί γερμανικά δεν είναι), γαλλικά, ιταλικά ή... ρετορομανικά! Εμάς μας έλαχαν τα γαλλικά προς μεγάλη μας ευχαρίστηση αλλά και προς μεγάλη μας δυσκολία καθώς στο γερμανόφωνο κομμάτι είναι σαφώς περισσότεροι οι αγγλομαθείς. Σέβονται όμως την προσπάθεια που καταβάλεις και προσπαθούν με υπομονή και επιμονή να σε καταλάβουν. Γιατί οι "ξένοι" είναι πολλοί (σχεδόν το 1/3 του πληθυσμού βάσει των επίσημων στατιστικών) και έρχονται από όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη.

Σε αυτό το μέρος της Ευρώπης ζουν χωρισμένοι σε καντόνια (να είναι καλά ο δικός μας Καποδίστριας) που είναι τόσο διαφορετικά και ανεξάρτητα μεταξύ τους όσο οι πολιτείες των ΗΠΑ. Διαφορετική φορολογία, νόμοι, κόστη διαβίωσης, συνθήκες, κουλτούρα, γλώσσα, έθιμα, αργίες. Η μετακόμιση από ένα καντόνι σε άλλο (ακόμα και αν είναι απλά το διπλανό) μοιάζει με μετακόμιση σε ξένη χώρα (αλλάζεις από τις πινακίδες του αυτοκινήτου σου μέχρι την ασφάλεια υγείας και την άδεια παραμονής σου). Το ζήσαμε πριν περίπου 2 χρόνια όταν αποχωριστήκαμε το Neuchatel για να μετακομίσουμε στη Λωζάνη. Δύο διαφορετικές πόλεις στα δύο γειτονικά καντόνια του Neuchatel και του Vaud. Και όμως, η διαδικασία ήταν αντίστοιχη του να εγκαταλείπεις τη χώρα. Όλα έπρεπε να ακυρωθούν και να δημιουργηθούν εκ νέου. Ευτυχώς η γλώσσα παρέμεινε η γαλλική (κάτι είναι και αυτό).

Είναι μια χώρα ... περίεργη, μοναδική. Μία χώρα που μας καλωσόρισε με τον δικό της τρόπο, με τις τυπικότητες και την ευγένειά της, με τη συνέπεια και την καθαρότητά της, με τον σεβασμό και την ησυχία της. Με την απαράμιλλη φύση και τις πανέμορφες πόλεις της. Την ίδια στιγμή όμως, μας υποδέχτηκε και με την αυστηρότητα και την εσωστρέφειά της. Εφτά χρόνια τώρα και κοντινές σχέσεις με Ελβετούς έχουμε ελάχιστες. Έχουμε με Πολωνούς, Γάλλους, Ισπανούς, Έλληνες, Ιρανούς, Γερμανούς αλλά όχι με Ελβετούς. Μια χώρα που έχει τη δυνατότητα να διαφοροποιείται από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές και να ακολουθεί τον δικό της δρόμο σε μία γκάμα θεμάτων. Μια χώρα πολύ προηγμένη σε κάποια θέματα και αρκετά οπισθοδρομική σε άλλα (η τελευταία ευρωπαϊκή χώρα που έδωσε το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες!). Μια χώρα όπου τα παιδιά όλων των ηλικιών κάνουν υποχρεωτικό, μεσημεριανό διάλειμμα και δεν έχουν ποτέ μάθημα μετά το μεσημέρι της Τετάρτης. Μια χώρα όπου τα παιδιά περπατούν μόνα τους για το σχολείο ακόμα και από την ηλικία των 5 ετών.

Μία χώρα που μας ανάγκασε να εξελιχθούμε, να προσαρμοστούμε, να μάθουμε, να επαναπροσδιορίσουμε. Να εκτιμήσουμε αυτά που είχαμε (και συχνά θεωρούσαμε δεδομένα) αλλά και να απολαύσουμε αυτά που δεν είχαμε (και μας φάνταζαν όνειρο θερινής νυκτός). Να ανοίξουμε τους ορίζοντές μας ζώντας σε μια πραγματικά πολυ-πολιτισμική χώρα και πόλη όπου όλοι σέβονται τον τόπο που τους φιλοξενεί. Να υιοθετήσουμε νέες συνήθειες, να προσαρμόσουμε την καθημερινότητά μας ώστε να ακολουθεί τους ελβετικούς κανόνες και ρυθμούς, να ανακαλύψουμε νέες δραστηριότητες. Να γίνουμε πρεσβευτές (ηθελημένα ή μη) της δικής μας χώρας σε τόσες εθνικότητες που στα πρόσωπά μας βλέπουν την Ελλάδα.

Μία χώρα που έμελλε να γίνει η γενέτειρα του Στεφανάκου και το πρώτο μας σπίτι ως γονείς. Μόνο και μόνο για αυτό, θα είναι παντοτινά στις καρδιές μας με τις πολυτιμότερες αναμνήσεις! Πόσο διαφορετικοί ήρθαμε εκείνο τον Γενάρη του 2015 και πώς μας άφησε αυτός του 2022. Και ήταν δύσκολα, και μοναχικά, και αγχωτικά... αλλά και όμορφα, δημιουργικά, τρυφερά. Και αρχικά ίσως να κλειστήκαμε περισσότερο σπίτι, ίσως και στους εαυτούς μας μέχρι να βρούμε τα νέα μας πατήματα, αλλά σύντομα ανοιχτήκαμε στους αμέτρητους ελβετικούς και κεντροευρωπαϊκούς προορισμούς, στους νέους ανθρώπους, τις νέες φιλίες, τις νέες συνθήκες και συνήθειες. 

Εφτά χρόνια και ναι, η Ελβετία είναι σπίτι μας. Δεν ξέρω αν είναι το πρώτο ή το δεύτερο, αλλά σίγουρα είναι σπίτι μας. Εκεί που η ζωή μας κυλά ήρεμα και όμορφα. Εκεί που έχουμε τον κύκλο των αγαπημένων φίλων. Εκεί που ο Στέφανος ζει τα σχολικά του χρόνια. Εκεί που έχουμε ήδη περάσει μερικά από τα πιο δημιουργικά, δύσκολα, εποικοδομητικά μας χρόνια. Εκεί που έχουμε ζήσει όλα μας τα χρόνια ως οικογένεια των τριών. Εκεί που εξελιχθήκαμε όσο πιθανότατα καμία άλλη περίοδο.

Σε λίγες εβδομάδες η άδεια παραμονής μας αναβαθμίζεται φέρνοντάς μας ένα βήμα πριν την απόκτηση της ελβετικής υπηκοότητας. Πόσο σουρεάλ ακούγεται ε; Ποιος θα το φανταζόταν; Και αυτός δεν ήταν, ούτε είναι ο στόχος, και έχουμε χρόνια ακόμα για αυτό, αλλά δείχνει πλέον πόσο έχουμε εδραιωθεί σε αυτήν τη χώρα. Και είμαι ευγνώμων για όσα μας επιφύλασσε η μοίρα. Για αυτήν τη χώρα, αυτούς τους ανθρώπους, αυτές τις εργασίες, αυτές τις εμπειρίες. Ανυπομονώ για όσα έρθουν και θέλω να τα υποδεχτώ με ανοιχτές αγκάλες.

ανδριάνα

ΥΓ. Η φωτογραφία είναι από τις πρώτες ελβετικές μας, στις 4 Ιανουαρίου 2015, όταν ανηφορίζαμε από Ιταλία προς Neuchatel και είχαμε διανυκτερεύσει στην όμορφη Λουκέρνη.