ΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΑΠΑΤΟΥΝ

Δύο πολύ διαφορετικές ιστορίες έζησα (και ακόμη ζω) μέσω κοντινών μου ανθρώπων. Επιφανειακά τόσο διαφορετικές, με τόσα όμως αναπάντεχα κοινά. Και οι δύο αφορούν γυναίκες. Και οι δύο θέματα υγείας. Και οι δύο με ταρακούνησαν τόσο ώστε να περάσω μέρες ολόκληρες με κόμπο στο στομάχι και πονοκέφαλο προσπαθώντας να τις αποκωδικοποιήσω. Να βγάλω τα μαθήματα μέσα από αυτές τις επώδυνες εμπειρίες. Και οι δύο με έκαναν να αναθεωρήσω πολλά. Είναι πιο εύκολο όταν είσαι ο παρατηρητής να απομακρύνεις τα επιφανειακά φίλτρα ώστε να λάμψει η αλήθεια. Ναι, οι ιστορίες αυτές καθεαυτές, οι πρωταγωνίστριες, οι προσεγγίσεις, τα αίτια, οι συνθήκες, σε πρώτη ανάγνωση απέχουν παρασάγγας. Με μια καθαρότερη ματιά όμως καταλήγουν σε έναν κοινό παρανομαστή: τα φαινόμενα απατούν. Ποτέ, μα ποτέ, δεν μπορείς να γνωρίζεις τι κρύβεται πίσω από κάθε απόφαση, κάθε πράξη, κάθε προσωπικότητα. Τι έχει ζήσει ο καθένας, τι κουβαλά. Ακόμα και αν πρόκειται για πολύ κοντινά μας πρόσωπα. Ακόμα και αν θεωρούμε ότι τα γνωρίζουμε καλά. Ας πάρουμε όμως την κάθε ιστορία ξεχωριστά ώστε να καταλάβετε τι εννοώ. Ονόματα, βεβαίως, δεν θα σας αποκαλύψω (τι σημασία έχουν άλλωστε) και θα επικεντρωθώ σε αυτά που θεωρώ ως ουσία της κάθε ιστορίας και πιθανώς ως μάθημα για όλους μας και όχι στις λεπτομέρειες.

Η πρώτη ιστορία αφορά την Γ. Μία κοπέλα με έντονη προσωπικότητα, γνωστή για την ειλικρίνειά της, τα κοφτερά της σχόλια, τον αυθορμητισμό της. Ηχηρή, αθυρόστομη, ανυπόμονη, ατίθαση, ίσως και σκληρή μερικές φορές. Με τα χρόνια, ήταν εμφανές ότι η υπομονή της άρχισε να μειώνεται ακόμη περισσότερο, η ένταση να αυξάνεται, τα προβλήματα επίσης. Το ένα έφερε το άλλο και αναπάντεχα προβλήματα υγείας άρχισαν να έρχονται στην επιφάνεια, αρκετά από τα οποία χωρίς σαφή αίτια. Τα χρόνια περνούσαν, η καθημερινότητά της γινόταν όλο και πιο πολύπλοκη, ίσως και ανεξήγητη, τα προβλήματα (υγείας και όχι μόνο) επίσης. Με μια πρώτη, επιφανειακή ματιά εύκολα κάποιος θα συμπέραινε ότι η Γ. έχει κουραστεί, χρειάζεται μια αλλαγή, πρέπει να φροντίσει περισσότερο τον εαυτό της, να δει τη ζωή με μεγαλύτερη αισιοδοξία, να ξαναβρεί τη χαρά στην καθημερινότητά της. Αυτό που κανείς όμως δεν γνώριζε, αλλά ούτε η ίδια, ήταν ότι ένα ύπουλο πρόβλημα υγείας ήταν σε μεγάλο βαθμό η αιτία όλων αυτών των συμπτωμάτων. Των σωματικών (υψηλή πίεση, ταχυκαρδίες, αυπνία, ταραχή κτλ) αλλά κυρίως των ψυχολογικών (της ανυπομονησίας, του απότομου λόγου, της απαισιοδοξίας, του εκνευρισμού). Ένα πρόβλημα που εδώ και δεκαετίες έχτιζε μέρα με τη μέρα αυτόν τον τοίχο μεταξύ εκείνης και της ήρεμης, θετικής, ξέγνοιαστης καθημερινότητας που θα μπορούσε να έχει. Ένα πρόβλημα που κατά διαστήματα έδινε κάποια πιο σωματοποιημένα συμπτώματα τα οποία όμως δεκάδες γιατροί αγνόησαν. Μέχρι λίγους μήνες πριν όταν ένας γιατρός συμπλήρωσε όλα τα κομμάτια του παζλ και χωρίς να του πει εκείνη κουβέντα, γνώριζε ήδη τι έχει περάσει όλα αυτά τα χρόνια. Χαριτολογώντας την καλωσόρισε λέγοντάς της: "Βλέπω συνοδεύεστε σήμερα στο ραντεβού μας. Συνήθως οι ασθενείς μου όταν φτάνουν σε εμένα έχουν πια χάσει φίλους και οικογένειες". Και σιγά - σιγά άρχισε να τις ξετυλίγει την ιστορία αυτής της ασθένειας, τον τρόπο που λειτουργεί ύπουλα και ήσυχα, και πώς όλα αυτά τα χρόνια την αποσυντόνιζε, την απομάκρυνε, την μεταμόρφωνε χωρίς εκείνη να το παίρνει χαμπάρι. Είκοσι χρόνια η προσωπικότητα, οι αντοχές, οι επιλογές της καθορίζονταν κατά ένα σημαντικό ποσοστό και από αυτόν τον άγνωστο, αστάθμητο παράγοντα. 

Η δεύτερη ιστορία αφορά την Β. Την πιο τρυφερή, γλυκιά, αισιόδοξη, φωτεινή κοπέλα που μπορείτε να φανταστείτε. Έναν άγγελο! Γλυκομίλητη, υπομονετική, υποστηρικτική. Πάντα εκεί να βοηθήσει όπου μπορεί, να μοιράσει κομπλιμέντα, να βρει λύσεις, να προσφέρει. Ασταμάτητη κυριολεκτικά, με την κάθε μέρα της να γεμίζει με χόμπι, αθλητισμό, βόλτες, πολλή δουλειά και πολύ κέφι σε ότι και αν έκανε. Μια κοπέλα στήριγμα για όλη της την ομάδα. Η ψυχή της παρέας. Δεν υπήρχε πρόβλημα που θα την σταματούσε ή που θα της έσβηνε το χαμόγελο. Μπορούσε εύκολα να βάλει όλα τα θέματα στη σωστή προοπτική, στη σωστή διάσταση. Μπορούσε να σε ανυψώσει με δυο κουβέντες (γιατί ήταν αυθεντικές και ειλικρινείς) και με έναν μαγικό τρόπο, μετέτρεπε κάθε "ανιαρή" ή προβληματική συζήτηση, σε ενδιαφέρουσα. Κινητοποιούσε όλον τον κόσμο και τον παρέσυρε στον δικό της, "ροζ" κόσμο. Έβρισκε κοινές συνισταμένες, συνέργειες. Όχι, δεν ήταν πάντα όλα ροζ αλλά είχε έναν μοναδικό τρόπο να επανέρχεται, να επαναφέρει τα θέματα στην πραγματική τους διάσταση, να προχωρά. Μέχρι μια μέρα του Μαΐου όταν ένα πρόβλημα στη μέση την ανάγκασε να κάνει ένα βήμα πίσω και να μείνει σπίτι. Εξ' αρχής όμως μου ήταν σαφές ότι το πραγματικό πρόβλημα δεν ήταν η μέση. Δεν μπορώ να το εξηγήσω. Ένιωθα την ενέργειά της. Τις λέξεις που κρύβονταν ανάμεσα σε αυτές που έλεγε. Μετά από μερικές εβδομάδες εκκωφαντικής απουσίας, μεγάλης στεναχώριας και άγχους, έγινε σαφές σε όλους μας ότι η αγαπημένη μας Β. βρισκόταν σε κατάσταση burn out. Ναι. Αυτή η ασταμάτητη, φωτεινή πηγή ζωής! Αυτό το μόνιμο χαμόγελο. Αυτή η παρουσία που γέμιζε αισιοδοξία όπου και αν βρισκόταν και παρέσυρε όλους στη θετικότητά της. Πώς; Πότε; Από πότε; Γιατί; Δεν έχω τις απαντήσεις. Έχω μόνο ερωτήσεις και μια σφιχτή αγκαλιά που θέλω τόσο να της κάνω αλλά δεν μπορώ. Και έχει ήδη περάσει ο πρώτος μήνας με την Β. απούσα. Με την Β. να μην απαντά σε μηνύματα, να μη δίνει κανένα σημάδι. Αυτό από μόνο του υποδηλώνει σε πόσο δύσκολη κατάσταση πρέπει να είναι. Η επιστροφή της είναι άγνωστη και αβέβαιη και πραγματικά η μόνη μου έγνοια είναι να γίνει καλά και να πάρει όποια απόφαση θα την βοηθήσει να βρει τη γαλήνη της.

Είναι τόσο δύσκολο να θες να βοηθήσεις, να είσαι εκεί, αλλά να μην μπορείς. Να θες να τις σφίξεις σφιχτά και να κλάψετε παρέα. Να κάτσεις δίπλα και απλά να ακούσεις. Να τις περιποιηθείς, να τις φροντίσεις, να τις λούσεις με αγάπη αλλά να μην μπορείς. Είτε γιατί πρακτικά δεν είσαι εκεί. Είτε γιατί δεν είναι εκείνες σε θέση να μοιραστούν αυτό που περνούν. Είτε γιατί δεν ήρθε ακόμα η κατάλληλη ώρα ώστε να εισπράξουν την αγάπη. Δύο γυναίκες τόσο διαφορετικές που όπως αποδείχθηκε, πάλευαν εσωτερικά με άγνωστους "αντιπάλους" που σιγά-σιγά τις κατέβαλαν. Δύο περιπτώσεις όπου τα φαινόμενα πραγματικά απατούσαν εν αγνοία ακόμα και των ίδιων των πρωταγωνιστών. Όπου κανείς, μα κανείς, δεν γνώριζε ή μπορούσε να γνωρίζει τι πραγματικά συνέβαινε.

Πόσο εύκολα πέφτουμε στην παγίδα της κριτικής. Των εύκολων λύσεων και συμπερασμάτων μένοντας απλά στο εξώφυλλο. Γνωρίζοντας, εν τέλει, ελάχιστα για τους άλλους, ακόμα και για τους πιο κοντινούς μας ανθρώπους. Ακόμη και για τους ίδιους μας τους εαυτούς. Μη γνωρίζοντας, αδυνατούμε βεβαίως να μας και να τους φροντίσουμε. Συνεχίζουμε στους τρελούς, καθημερινούς μας ρυθμούς, μένοντας στα επιφανειακά, μέχρι να γίνει το μεγάλο μπαμ. Οι άνθρωποι είναι πάντα η προτεραιότητα. Ο ίδιος μας ο εαυτός και αυτοί που μας περιβάλλουν. Ας αναδιοργανώσουμε το χρόνο και τον κόπο μας αντίστοιχα. Και ας σκεφτούμε διπλά πριν βγάλουμε τυχαία συμπεράσματα ή αρχίσουμε τις "διδασκαλίες". Άβυσσος η ψυχή του κάθε ανθρώπου. Και η δική μας επίσης.

ανδριάνα