Γήρας

Well, ακούγεται μάλλον βαριά σαν λέξη ε; Το γήρας! Πότε γερνάμε; Πότε θωρούμαστε γέροι; Η κόκκινη γραμμή έχει μετακινηθεί αρκετά με τα χρόνια και τις γενιές και την εξέλιξη της ιατρικής, της διατροφής, των αισθητικών παρεμβάσεων. Έτσι, εγώ που διανύω την τέταρτη δεκαετία της ζωής μου μπορώ να θεωρηθώ νέα ή και μεσήλικας ανάλογα με τον "παρατηρητή". Εγώ σίγουρα αισθάνομαι το πρώτο αλλά θα πρέπει αυτό που αισθάνομαι να αντικατροπτίζεται κιόλας στο σώμα, στη διάθεση, στη ψυχολογία. Ναι, μικροδείχνω αλλά αυτό δεν αρκεί. Τι λέτε λοιπόν ότι προσδιορίζει τη "νιότη" πέραν από την ηλικία; Γιατί ακόμη και η ηλικία, σαν ένας κενός αριθμός, μάλλον δε λέει και πολλά. Βλέπεις ανθρώπους στα 60 τους, για παράδειγμα, με πολλή χαμηλή ενέργεια και αυξανόμενα προβλήματα υγείας, και άλλους που είναι δυνατοί, ανεξάρτητοι, γεμάτοι ενέργεια. Θεωρώ λοιπόν ότι η φυσική μας κατάσταση δηλώνει και υποδηλώνει πολλά, μέσα σε αυτά και το πόσο "νέοι" είμαστε ή νιώθουμε.

Θυμάστε που σας έγραφα εδώ για το πώς η άθληση είναι τρόπος ζωής; Πως το μεγαλύτερο όφελός της δεν είναι η απώλεια βάρους αλλά η ευφορία που μας προσφέρει και η σωματική και πνευματική δύναμη. Αυτό ακριβώς εξηγούσε και ο Giles Yeo, διάσημος βιολόγος, συγγραφέας και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, σε ένα πρόσφατο podcast που άκουσα. Εξηγούσε, μεταξύ άλλων, πώς η μυική μάζα είναι ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας υγείας καθώς περνάμε τα 60 και τα 70 μας χρόνια. Δεν είναι το συνολικό μας βάρος (που αντικειμενικά, βάσει ερευνών, μεταξύ των 20 και των 50 χρόνων αυξάνεται κατά μέσο όρο κατά 15 κιλά), ούτε το ποσοστό λίπους. Είναι οι μυς! 

Σε ένα άλλο βίντεο που παρακολούθησα τυχαία, μια εκπληκτική γιαγιά στα 90 της, εξηγούσε πώς η άθληση είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς της εδώ και δεκαετίες γιατί ήθελε να διατηρήσει την ανεξαρτησία της όσο περισσότερο γινόταν. Όχι τα κιλά της, όχι να χωρά στα ρούχα της, όχι να ακολουθεί τα εκάστοτε πρότυπα, αλλά κάτι πραγματικά ουσιώδες: να είναι ανεξάρτητη ακόμα και στα 90 της! Να μπορεί να κινηθεί, να ανεβοκατέβει σκάλες, να κολυμπά στη θάλασσα, να περπατά στο πάρκο, να κάνει τα ψώνια της, να ταξιδεύει, να παίζει με τα εγγόνια της, να κάνει, εν τέλει, ότι αγαπά η ψυχή της χωρίς να αισθάνεται το σώμα της ως βαρίδι. Μα δεν είναι αυτό το σπουδαιότερο δώρο που μπορείς να προσφέρεις στον εαυτό σου; Στο βίντεο λοιπόν έδειχνε πώς αθλείται με απλά μέσα, χωρίς γυμναστήριο ή πολύπλοκο εξοπλισμό, σε καθημερινή βάση. Απλά περπατώντας, σηκώνοντας ελαφριά βάρη, κάνοντας διατάσεις και ασκήσεις ενδυνάμωσης με τη βοήθεια μιας ταινίας, μιας καρέκλας ή ενός πάγκου.

Σε μια άλλη συζήτηση που είχα παρακολουθήσει της αγαπημένης μου Garance, που ακολουθώ εδώ και χρόνια, αναρωτιόταν και εκείνη τι "προσδίδει" την ηλικία και το γήρας σε έναν άνθρωπο. Και ναι, οι περισσότεροι ίσως επικεντρωνόμαστε στα επιφανειακά, στις ρυτίδες, στην χαλάρωση του δέρματος, στο γκριζάρισμα των μαλλιών. Και δώστου κρέμες και αισθητικές επεμβάσεις (κάποιες φορές με αμφίβολα αποτελέσματα) και ραντεβού σε ειδικούς για να "γυρίσουμε τον χρόνο πίσω". Ξεχνάμε όμως το υπόλοιπο και μάλλον σπουδαιότερο: το σώμα! Πώς στεκόμαστε, πώς περπατάμε, πως κινούμαστε. Πόσο εν τέλει το σώμα μας είναι σύμμαχος ή εχθρός σε ότι ονειρευόμαστε. Τι εκπέμπει! Δύναμη ή αδυναμία; Νιότη ή γήρας;

Τι προσδίδει εν τέλει τη νιότη; Ένα "αλαβάστρινο" πρόσωπο σε ένα σώμα που αγκωμαχά ή ένα φυσικά γερασμένο πρόσωπο σε ένα δυνατό σώμα; Προφανώς, δεν περνούν όλα από τα χέρια μας. Κανείς δεν γνωρίζει ποιος τραυματισμός ή ποια ασθένεια μπορεί να προκύψει. Πολλά όμως περνούν και όσο μας φροντίζουμε, όσο αφιερώνουμε χρόνο στα ουσιώδη (στη σωστή διατροφή, στην άσκηση, στην επαφή με τη φύση, στο άδειασμα του νου) τόσο πιο νέοι θα αισθανόμαστε με την πραγματική έννοια της λέξης. Δυνατοί, ανεξάρτητοι, με αυτοπεποίθηση και όρεξη για ζωή ανεξαρτήτου ηλικίας.

ανδριάνα